Sivilce, özellikle ergenlik döneminde gençleri etkileyen, cilt sorunlarından biridir. Sivilce tedavisi hayati bir tehlike oluşturmasa da gençlerin dış görünümünü etkileyebilir ve kozmetik olarak rahatsız edici olabilir. Bu yazıda, sivilcenin nedenleri, tedavi seçenekleri ve yanlış bilinen bazı konular hakkında bilgilere yer verilecektir.
Sivilcenin Nedenleri: Sivilce oluşumunda çeşitli faktörler etkilidir. İşte sivilcenin oluşumuna yol açan başlıca nedenler:
- Yağ Bezlerinin Aşırı Çalışması: Sivilce oluşumunda en yaygın nedenlerden biri, yağ bezlerinin aşırı yağ üretmesidir. Bu, ciltte yağ birikimine (sebum artışı) neden olur.
- Mikroorganizmalar: Cilt yüzeyinde bulunan mikroorganizmalar, sivilcenin oluşumunda etkili olabilir.
- Hormonal Faktörler: Hormonal değişiklikler, sivilcenin oluşumunu tetikleyebilir. Ergenlik döneminde, hormon seviyelerindeki artış sivilce oluşumuna zemin hazırlar.
- Genetik Faktörler: Aile geçmişi, sivilce oluşma riskini etkileyebilir. Eğer anne veya baba sivilce sorunu yaşadıysa, çocuğun sivilce geliştirme olasılığı daha yüksek olabilir.
- Ciltteki Artıkların Birikmesi: Ciltte yağ bezlerinin açıldığı bölgelerde keratinöz madde birikimi, sivilce oluşumuna katkı sağlayabilir.
- İmmünolojik Faktörler: Bağışıklık sistemi ile ilgili bazı faktörler, sivilce oluşumunda etkili olabilir.
Hormonal Problemlerin Sivilceye Etkisi: Hormonal problemler, sivilce oluşumuna yol açabilir. Özellikle ergenlik döneminde hormonal değişiklikler sivilceyi etkileyebilir. İşte hormonal faktörlerin sivilce oluşumundaki rolü:
- Yağ bezlerinin büyümesine ve aşırı yağ üretimine yol açabilirler.
- Androjenler, ciltte yağ üretimini artırabilir. Androjenlerin başlıca örneği testosterondur.
- Ergenlik dönemiyle birlikte androjen seviyelerinde artış görülür, bu da sivilce oluşumuna zemin hazırlar.
Akne (Sivilce) Tetikleyen Durumlar: Sivilce oluşumunu tetikleyen çeşitli durumlar bulunmaktadır. İşte bazı tetikleyici faktörler:
- Bazı Yiyecekler: Çikolata, fındık, fıstık gibi yiyeceklerin sivilceye yol açtığına dair kesin bir bilimsel kanıt yoktur.
- Bazı İlaçlar: Bazı ilaçlar, özellikle kortizonlar ve vücut geliştirmek amacıyla kullanılan ilaçlar, sivilce oluşumunu artırabilir.
- Menstrüel Siklus: Kadınların adet dönemi sırasında hormonal değişiklikler, sivilce oluşumunu tetikleyebilir.
- Güneş Işığı: Güneş ışığı, bazı kişilerde sivilceyi azaltabilir, ancak diğerlerinde artırabilir.
- Kozmetikler: Bazı kozmetik ürünler, gözenekleri tıkayarak sivilce oluşumunu teşvik edebilir.
- Aşırı Terleme: Yoğun terleme, sivilceye yol açabilir.
- Stres: Psikolojik faktörler, özellikle stres, sivilceyi tetikleyebilir.
- Sigara: Sigara içmek, sivilce oluşumunu artırabilir.
- Reaktif Hipoglisemi: Son çalışmalar, gizli şeker hastalığı olan reaktif hipogliseminin sivilceye yol açabileceğini göstermektedir.
Sivilcenin Klinik Görünümleri: Sivilce, çeşitli lezyonlara neden olabilir. İşte sivilcenin klinik görünümleri:
- İltihapsız Sivilce Lezyonları: Bu lezyonlar şunları içerir:
- Siyah Noktalar (Açık Komedonlar)
- Beyaz Noktalar (Kapalı Komedonlar)
- İltihaplı Sivilce Lezyonları: Bu lezyonlar şunları içerir:
- Sarı İrinli Kabartılar (Püstüller)
- Kırmızı Kabartılı Lezyonlar (Papüller)
- Apse Oluşumu
- Sivilce İzleri: Sivilce tedavisi geciktiğinde veya yanlış yapıldığında, ciltte izler kalabilir. Bu izler sert-kabarık veya çukurcuk (ice pit) şeklinde olabilir.
Sivilce Tedavisi: Sivilce tedavisi her yaşta yapılabilir. Sivilce tedavisinde dikkate alınması gereken önemli noktalar şunlardır:
- Bir dermatologa (cilt hastalıkları uzmanı) başvurmak önemlidir.
- Eczanelerde veya aktarlardan temin edilen karışımlar kullanmaktan kaçınılmalıdır.
- Sabır, sivilce tedavisi sırasında önemlidir. Tedavi süreci, sivilcenin şiddetine bağlı olarak değişebilir.
- Sivilce tedavisi sırasında cilt için uygun bakım ürünleri ve kozmetikler dermatolog tarafından önerilmelidir.
- Sivilce tedavisi, sivilcenin türüne ve şiddetine göre farklılaşabilir. Kremler, losyonlar, antibiyotikler, A vitamini ilaçları, hormonal ilaçlar (sadece kadın hastalar için), küçük cerrahi uygulamalar (koter, siyah noktaların mekanik olarak çıkarılması gibi), ışık tedavileri ve lazer uygulamaları gibi yöntemler kullanılabilir.
Kozmetik Ürün Kullanımı: Sivilce tedavisi sırasında dermatologun önerdiği kozmetik ürünler kullanılabilir. Bu ürünler, temizleyici sabunlar, losyonlar, nemlendiriciler ve diğer bakım ürünlerini içerebilir.
Sivilcelerin Yeniden Oluşumu: Sivilceler tedavi edildikten sonra yeniden oluşabilir, çünkü bu durum kişinin cilt yapısına bağlıdır. Yağlı bir cilt tipi, sivilce oluşma riskini artırabilir. Ancak doğru bakım ve tedavi ile yeni sivilce oluşumu kontrol altına alınabilir ve sivilce izlerinin önlenmesi sağlanabilir.
Yanlış Bilinenler: Sivilce ile ilgili birkaç yanlış bilinen bilgiye dikkat etmek önemlidir. İşte sivilce ile ilgili yaygın yanılgılar:
- Sivilcenin nedeni kirli cilt değildir. Sivilce oluşumunda temel nedenlerden biri yağ bezlerinin aşırı yağ üretmesidir ve bu cilt hijyeni ile ilgili değildir.
- Sadece yağlı cilde sahip kişilerde sivilce oluşmaz. Sivilce, her cilt tipinde görülebilir.
- Sivilcenin nedeni yağlı yiyecekler değildir. Bu konuda kesin bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır.
- Güneş ışığının sivilcelere iyi geldiği düşünülse de, bu durum kişiden kişiye değişebilir ve bazı kişilerde sivilceyi artırabilir.
Sivilce tedavisi ve bakımı konusunda bir dermatologdan profesyonel bir rehberlik almak, en iyi sonuçları elde etmek için önemlidir.